Fotocredit: Marlise Steeman voor Cinetree.nl
Voor Cinetree.nl en Outdoor Cinema mocht ik in de tuin van de Hermitage in Amsterdam voorafgaand aan de film Léon, the Professional van Luc Besson een inleiding houden.
Het was een mooie avond met een filmmuziekquiz, wervelend voorgezeten door organisator Lukas Nelissen, verse popcorn en de programmeur van de Hermitage Dave Laaper nodigde iedereen uit om vooral ook naar De Hermitage te komen, omdat daar nu een fijne expositie te zien is over Classic Beauties.
Toen ik begon met mijn verhaal brak de hemel open. Ik trok mijn poncho aan en een aardige dame kwam achter me staan met haar paraplu om mij een soort van droog te houden.
Later bleek zij de inspirational storyteller en Tedx Speaker Jennifer van Balkom te zijn.(Langs deze weg nog grote dank!
Fotocredit: Marlise Steeman voor Cinetree.nl
Dat mijn papieren tot een bol papier-maché werd kon zij niet voorkomen, ook niet dat ik helemaal achterin lastig te verstaan was door de enorme slagregen.
Respect voor alle mensen die bleven zitten luisteren en mijn verhaal met gejuich ontvingen.
Fotocredit: Marlise Steeman voor Cinetree.nl
Daarom hier nog een keer om in alle rust na te lezen, mijn speech over één van mijn favoriete films.
Léon, The Professional.
(longread)
Hallo allemaal.
Welkom.
Mijn naam is dus Francis Broekhuijsen.
Als jullie de dramatische sopraan Francis van Broekhuizen verwachten dan moet ik jullie helaas teleurstellen.
Ik kan niet zo mooi zingen als zij en al helemaal niet in het hoge register.
Maar goed ik heb dan weer een baard en die heeft zij weer niet.
Dramatisch zijn daarentegen kan ik wel, aangezien ik afgestudeerd ben als acteur aan de Toneelschool Amsterdam.
Mij is dus door Cinetree en Outdoor Cinema gevraagd om jullie iets te vertellen over de film van vanavond Leon.
“If you want a job done, well hire a professional.’
…
Zo is de tagline van deze kneiter van een film, die ik als een van mijn favorieten reken.
Een film van de Franse regisseur Luc Besson.
Bekend van natuurlijk de film van vanavond maar ook de scifi
met Bruce Willis en Mila Jovovich The Fifth Element,
Messenger-The story of Joan of Arc, echt een van de beste Jeane D’Arc films
en meer recent de actie-scifi-thriller Lucy, met Scarlet Johansson die superkrachten ontwikkelt.
en vorig jaar nog de Scifi Valerian and the city of a thousand Planets, die ik nog niet gezien heb.
En verder is hij producent van de totaal over de top actie film-frachises Taxi, Hitman en The Transporter.
Vette actie en met vooral dat heerlijk Europese, dat gruizige van de omgeving en vooral de personages.
Tenminste vooral die eerste films uit deze serie dan.
Maar goed, Leon The Professional dus.
Het karakter van Leon is een spin-off van een van de eerste films van Luc Besson,
La Femme Nikita, waarin ook hier de Franse acteur Jean Reno een huurmoordenaar speelt, hier genaamd Victor.
Toen Jean Reno het script tijdens een etentje thuis kreeg aangeboden moest hij huilen.
Luc Besson schreef het script van Leon in 30 dagen.
En filmde het in de tijd dat ze moesten wachten op Bruce Willis die verhinderd was tijdens het filmen van The Fifth Element.
Maar dat is aan de film niet af te zien. Het is totaal geen project tussen bedrijven door.
Zo goed zit het verhaal, met de bijzondere personages, in elkaar.
Ook hier weer dat gruizige niet Hollywood, zoals het leven zelf.
Het swingt en je wordt steeds op het verkeerde been gezet.
En is daarnaast ook nog eens rete-spannend.
DE FILM:
Hoewel ik vermoed dat de meeste van jullie deze film al wel hebben gezien toch even kort het verhaal, zonder spoilers.
En ik beperk me even tot de drie hoofdpersonages.
De film draait dus om de Huurmoordenaar Leon, the cleaner, die het vuile werk doet voor de maffia in Little Italy, New York.
Hij leidt een teruggetrokken leven, is onopvallend.
Hoewel onopvallend.
Hij is lang, draagt een lange zwarte winter jas, met daaronder een wit t-shirt, heeft een donkere ronde zonnebril, loopt in een zwarte broek, met bretels, met hoogwater pijpen, en daaronder witte sokken en op zijn hoofd draagt hij zijn iconische kort opgerolde zwarte mutsje.
Uitstekend gekozen outfit, omdat je duidelijk aan zijn kleding ziet dat hij nog goed is van binnen.
Het wit loopt als een kolom over zijn lichaam.
Het zwart is zijn schild.
Hij kan uit het niets verschijnen en weer verdwijnen.
En dat doet hij dan ook regelmatig.
In het NewYork van 1994 wanneer deze film uitkomt ziet hij er eigenlijk heel opvallend uit, in al zijn onopvallendheid.
Hij leeft samen met zijn plant, die hij zijn ‘Beste vriend’ noemt en drinkt alleen melk, weer dat witte.
Alsof hij met de onschuld leeft en de onschuld tot zich neemt.
Ondanks zijn werk.
Nu zou hij in 2018, gezien worden als een hipster of in iedere geval een artistiek type.
Zijn kunstenaarschap bestaat hieruit dat hij ondanks zijn uiterlijke rust, razendsnel op inventieve en artistieke wijze, zijn slachtoffers het leven ontneemt.
Zijn buurmeisje is de 12 jarige Mathilda, een rol van debuterende Nathalie Portman die toen 11 jaar was.
Door een noodlottige samenloop van omstandigheden, ik zeg je geen spoilers, klopt ze aan bij Leon.
Zij komt er al snel achter dat Leon een huurmoordenaar is en vraagt hem of hij haar het vak kan leren.
Zij biedt hem aan om het huishouden te doen en Leon te leren lezen.
Deze huurmoordenaar is analfabeet,
Ik zei het al, het zijn bijzondere personages.
Na lang aandringen stemt hij toe.
Misschien een leuk feitje, en niet zo bekend is, dat Nathalie Portman les heeft gekregen in het om leren gaan met wapens.
Het uit elkaar halen en in elkaar zetten van de wapens, het verschil tussen een echte kogel en een dummy herkennen en hoe te zien of het wapen wel of geen kogels bevat.
Alles wat je haar in de film ziet doen, kon zij op haar elf jarige leeftijd dus ook echt.
Hoe dan!
Ik bedoel, op mijn elfde deed ik aan fietscross en hockey.
Bij elk goed drama hoort een slechterik en iemand die het plot inwerking zet.
En dat is hier de geweldig excellerende Gay Oldman, bekend van zijn vele rollen waarin hij ongelooflijk transformeert, zoals in Bram Stokers Dracula,
Beethoven, niet de hond-dat zou pas transformeren zijn, in Immortal Beloved
en meer recent ook als Winston Churchill in Darkest Hour.
Deze Gary Oldman speelt de haveloos uitziende en aan drugs verslaafde corrupte agent
Norman “Stan” Stansfield.
Hij jaagt op Mathilda en Leon
Waarom en of hem dat lukt dat zien jullie allemaal dadelijk.
Ook hier een leuk feitje is, is dat de scene’s in de gangen van het appartementencomplex opgenomen zijn in het Chelsea Hotel in New York.
Het bekende hotel waar Andy Warhol, Bob Dylan, Janis Joplin, Leonard Cohen, zelfs Jan Cremer en vele andere schrijvers en muzikanten verbleven.
In het Chelsea Hotel overleed in 1979 Sid Vicious, de bassist van de Sexpistols.
Gary Oldman speelde later in 1986 zijn eerste grote film rol in de film Sid and Nancy.
En dat was heel toevallig de rol van Sid Vicious.
Geweldig zijn ook de kleine rollen.
Het adagium van de wereld van het theater, ‘er zijn geen kleine rollen alleen kleine acteurs’, gaat hier zeker niet op.
Want elke rol is volledig gevuld.
Neem bijvoorbeeld de tussenpersoon van de maffia, en Leon de opdrachten geeft,
Toni, eigenaar van een delicatesse winkel, die voortreffelijk gespeeld wordt door Danny Aiello.
Die aan de ene kant vaderlijk is maar ook de naïviteit van Leon voor eigen gewin weet in te zetten, iets wat je totaal niet bij deze Tony verwacht.
Maar ja wat wil je, hij werkt ook voor de maffia.
Leon kwam uit in 1994 toen ik in het derde jaar van de Toneelschool zat.
En wat doe je dan als beginnend acteur, dan kijk je naar hoe acteurs hun rol opbouwen.
Waar ze hun motor hebben zitten.
Hoe ze bewegen, kijken, hun tekst zeggen.
Wat ze doen tussen de regels door.
Het geheim achter de ogen.
Het kleine motoriek.
Alle personages zijn geweldig in deze film.
Hebben hun eigen manier van bewegen, van lopen.
Allemaal dragen ze een groot drama met zich mee, waarbij het bij de één meer aan de oppervlakte ligt, zoals bij Gary Oldman en Nathalie Portman en bij de ander, Jean Reno, juist niet .
Maar zijn karakter maakt de grootste transformatie door doordat hij geconfronteerd wordt met het onschuldige van Nathalie Portman’s Mathilda.
Aan de ene kant is het een vader-dochter relatie maar ook een vreemde prille liefde, wat eigenlijk gek lijkt, want ondanks het leeftijdsverschil lijken ze wel even oud.
Alsof Leon op een bepaalde manier nog 15 jaar oud is.
Met zijn plant, zijn glas melk en het kijken naar Gene Kelly films, blijven hangen in de tijd dat alles nog goed was.
Wat hij heeft meegemaakt dat hij nu is zoals hij is weten we niet.
Maar dat maakt hem juist ook zo interessant.
Je ziet het ook aan zijn manier van acteren.
Hij houdt alles heel erg naar binnen.
Klein, alleen zijn ogen laten alles zien.
Heel erg gefocust.
Perfect natuurlijk voor een huurmoordenaar.
Alle emotie is weg.
Gary Oldman is het tegenovergestelde.
Veel, over de top, alles is mogelijk.
Hij mag als acteur ook echt alles in deze film.
Het moment waarop hij een pil neemt is niet, gewoon ik neem een pil, maar is helemaal in een stuip getrokken houding met zijn hoofd wegdraaiend en rode aderen in zijn nek, luid zuchtend als de drugs zijn werk doet.
De camera zoomt uit boven zijn hoofd.
Heerlijk voor een acteur om zo te mogen uitpakken.
Het is opera van Oldman versus minimalistische muziek van Reno.
Het karakter van Nathalie Portman is degene die weer leven brengt.
Het hart weer laat slaan van het karakter Leon.
Laat hem langzaam tot zichzelf komen.
Met haar ontwapenende kinderlijkheid en tegelijkertijd draagt zij de vrouwelijkheid, volwassenheid en sensualiteit al met zich mee, ondanks dat ze nog zo jong is.
Zij zegt dan ook over zichzelf:
I finished growing up, Léon. I just get older.
Deze Mathilda is in mijn optiek zoals Nabokov’s Lolita maar dan next level, ze vecht voor haar eigen geluk en bestaan.
Met letterlijk, de wapens in haar hand.
De film Leon was in Amerika controversieel omdat er de suggestie is van liefde tussen een jong meisje en een oude man.
Wat grappig is, is dat het gebaseerd is op het leven van Luc Besson, die een relatie kreeg met de actrice Maïwenn, eerder te zijn als de blauwe Opera Diva in the Fifth Element, ook hier weer die opera, en in deze film het hoertje speelt dat straks uit het appartement wegvlucht.
Zij was 15 toen ze iets met hem kreeg en hij 32.
Maar ja in Frankrijk, het land van de liefde, kan alles, nietwaar.
In Leon zijn het allemaal complexe karakters die in verhouding tot elkaar, gekruist tegenover elkaar staan.
Het naïeve jongetje van de volwassen Leon vs het wereldwijze vrouwelijke van het kind Mathilda.
De bloederige moordlustigheid van Stansfield vs de efficiëntie in doden van Leon
De koele berekendheid van Leon tegenover het impulsieve groteske van Stansfield
De warme cocon van de wereld van Leon en Mathilda vs de woeste wereld die binnendringt in de persoon van Stansfield
Allemaal dragen ze een geheim bij zich.
Welk? Daar kunnen we alleen maar naar gissen.
Maar dat maakt deze acteurs ook zo goed.
Dat ze een geheim hebben.
Iets waardoor je aan het doek gekluisterd blijft.
Een grote verdienste van de regisseur Besson die de acteurs zo goed gecast en geregisseerd heeft en hen alle ruimte laat om volledig in de rol op te gaan.
Als ik zou moeten kiezen welke rol ik zou mogen spelen?
Dan is het natuurlijk ontzettend uitdagend om het groteske van de rol Stansfield te pakken.
Schaamteloos talent etalerend en excellerend in keuzes maken.
Let vooral op al die kleine bewegingen in zijn spel.
Het totaal onverwachte razendsnelle schakelen tussen emoties.
Dat maakt zijn rol maar ook de man achter de rol zo gevaarlijk.
Maar ik kies toch voor LÉON.
Het is juist alles wat acteren zo moeilijk maakt.
Klein spelen, alleen de emoties, het naïeve kijken naar de wereld en dit vertellen via de ogen.
Maar daarnaast is het karakter Leon ook zo on-ge-loof-lijk Cool.
Ik wil zijn als Leon.
Heb dat van dag één al gewild.
De rust zelve, de eenvoud, het strijden voor het goede, het leven in een wereld die mooier wordt doordat je de rommel opruimt.
Supergetraind, meedogenloos, zonder enige vorm van afhankelijkheid.
minimalistisch levend.
Met geen enkel bezit en je beste vriend is een plant.
Mensen kunnen lastige wezens zijn.
Het is zoals het karakter Neil McCauley in Heat van Michael Mann gespeeld door Robert de Niro, ook zo’n koele killer.
zegt:
A guy told me one time, “Don’t let yourself get attached to anything you are not willing to walk out on in 30 seconds flat, if you feel the heat around the corner.”
Meestal draag ik net zo’n zwart mutsje als Leon.
Witte sokken zijn anno nu weer superhip, dus dat komt goed uit.
Helaas moet ik steeds aan mezelf toegeven dat ik denk ik toch meer als de ongelooflijke opera diva ben die Stansfield is.
Mijn karakter dan.
Veel saus, over de top, intens.
Berekenend maar impulsief.
Hemelbestormend.
Doe ik toch een beetje mijn naam, die ik deel met de operadiva Francis van Broekhuizen, eer aan.
Maar het kinderlijke en onschuldige van Leon en zeker die absolute koelheid koester ik en draag ik door deze film altijd bij me als een verlangen naar….ooit kan ik zó worden als hij.
Ik wens jullie veel plezier met de geweldige film Leon!
Fotocredit: Marlise Steeman voor Cinetree.nl